Lees voor

Database

Verslavingskunde Nederland bundelt de krachten van de volledige verslavingssector. Daarmee zijn wij het Nederlandse expertisenetwerk op het gebied van verslaving. Ons netwerk ontwikkelt sinds jaren wetenschappelijke richtlijnen, protocollen, rapporten en factsheets om kennis over verslaving te delen en te vergroten. Je kunt alle publicaties hier vinden. Deze publicaties zijn actueel. Alle zorgstandaarden vind je bij GGZ Standaarden. Je vindt documenten over jeugdigen en jongeren bij Jeugdverslavingszorg.

Heb je een vraag of een toevoeging? Mail dan naar info@verslavingskundenederland.nl.

Type bron
Problematiek
Doel
Taal
Erkenning

Handreiking voor GHB-behandeling (2019)

BehandelingO.b.v. literatuurHandleidingGHB

In de Handreiking voor GHB-behandeling worden interventies beschreven die van belang zijn voor de behandeling van patiënten met een stoornis in het gebruik van GHB. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen… [lees meer]

In de Handreiking voor GHB-behandeling worden interventies beschreven die van belang zijn voor de behandeling van patiënten met een stoornis in het gebruik van GHB. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen medische, psychologische en psychosociale interventies. Voor de acute zorg bij intoxicatie van GHB zijn reeds richtlijnen gepubliceerd (Resultaten Scoren, 2013).

Deze handreiking bevat praktische informatie voor zowel professionals als voor ervaringsdeskundigen, patiënten en naasten. Voor nadere informatie wordt verwezen naar het achtergronddocument GHB-behandeling.

Bekijk document

Achtergronddocument handreiking GHB-behandeling (2019)

BehandelingO.b.v. literatuurO.b.v. praktijkervaringenHandleidingGHB

Met dit achtergronddocument en de handreiking rondom GHB presenteren we interventies voor terugvalmanagement bij de behandeling van GHB-patiënten met een abstinentiewens. De interventies en handvatten in deze documenten zijn primair… [lees meer]

Met dit achtergronddocument en de handreiking rondom GHB presenteren we interventies voor terugvalmanagement bij de behandeling van GHB-patiënten met een abstinentiewens. De interventies en handvatten in deze documenten zijn primair bedoeld voor zorgverleners in de verslavingszorg. Daarnaast kunnen delen van de handreiking ook relevant zijn voor andere disciplines die betrokken zijn bij de screening, diagnostiek, behandeling en/of begeleiding bij patiënten met een stoornis in het gebruik van GHB. Acute zorg bij intoxicatie van GHB valt buiten de scope van deze handreiking, hiervoor zijn reeds richtlijnen gepubliceerd (Resultaten Scoren & NISPA, 2013).

De handreiking begin met een overzichtelijke factsheet van de kenmerken van een GHB-verslaving en aandachtpunten bij een GHB-behandeling.

Bekijk document

Factsheet GHB-behandeling (2019)

BehandelingO.b.v. literatuurO.b.v. praktijkervaringenFactsheetGHB

Deze factsheet geeft een overzicht van veelvoorkomende problemen en kenmerken van de hulpvraag bij cliënten met een stoornis in het gebruik van GHB. Daarnaast beschrijft het een aantal belangrijke aandachtspunten… [lees meer]

Deze factsheet geeft een overzicht van veelvoorkomende problemen en kenmerken van de hulpvraag bij cliënten met een stoornis in het gebruik van GHB.

Daarnaast beschrijft het een aantal belangrijke aandachtspunten voor de behandeling.

Bekijk document

Zorgstandaard ADHD (2019)

BehandelingO.b.v. richtlijnRichtlijnADHD

In de zorgstandaard ADHD vind je per leeftijdscategorie wat de beste behandelopties zijn voor mensen met ADHD, en in welke volgorde die (bij voorkeur) worden ingezet. De zorgstandaard is vastgesteld… [lees meer]

In de zorgstandaard ADHD vind je per leeftijdscategorie wat de beste behandelopties zijn voor mensen met ADHD, en in welke volgorde die (bij voorkeur) worden ingezet. De zorgstandaard is vastgesteld in 2019.

De zorgstandaarden worden ontwikkeld en beheerd door AkwaGGZ. Akwa GGZ draagt bij aan continue kwaliteitsverbetering van zorg door ontwikkeling en onderhoud van kwaliteitsstandaarden, ondersteuning bij datagedreven leren en het faciliteren van lerende netwerken.

Bekijk document

Addendum tabaksverslaving bij het behandelprotocol Cognitieve Gedragstherapie bij problematisch middelengebruik en gokken (2019)

BehandelingO.b.v. literatuurO.b.v. praktijkervaringenAddendumTabak

Dit addendum is een aanvulling op de Cognitieve Gedragstherapie bij problematisch middelengebruik en gokken (2019). In dit addendum wordt een handreiking gegeven om tijdens de verslavingsbehandeling ook het roken aan te… [lees meer]

Dit addendum is een aanvulling op de Cognitieve Gedragstherapie bij problematisch middelengebruik en gokken (2019).

In dit addendum wordt een handreiking gegeven om tijdens de verslavingsbehandeling ook het roken aan te pakken. Het addendum kan ook gebruikt worden om tabaksverslaving als hoofddiagnose te behandelen. In dit addendum wordt ervan uitgegaan dat de behandelaar vertrouwd is met de uitvoering van motiverende en cognitief gedragstherapeutische verslavingsinterventies en de achtergrond daarvan. Het beschrijft tabak-specifieke achtergrondinformatie voor de behandelaar en specifieke tips en aandachtspunten bij de aanpak van deze verslavingsproblematiek.

Voor de cliënt zijn specifieke werkboeken ontwikkeld en beschikbaar.

Bekijk document

Werkboek 2: Cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken (2019)

BehandelingO.b.v. literatuurWerkboekGokkenMiddelen algemeen

Dit werkboek (individueel, standaardvariant) bevat registratieoefeningen en invulopdrachten die als huiswerk aan het eind van de bijeenkomst opgegeven worden. Naast het elke week registreren van het gebruik/gokken, oefenen cliënten tussen… [lees meer]

Dit werkboek (individueel, standaardvariant) bevat registratieoefeningen en invulopdrachten die als huiswerk aan het eind van de bijeenkomst opgegeven worden. Naast het elke week registreren van het gebruik/gokken, oefenen cliënten tussen de bijeenkomsten met anders denken en ander gedrag. De thema’s die in de bijeenkomsten worden besproken, komen terug in het werkboek. De oefeningen die cliënten tussen de bijeenkomsten doen worden in de bijeenkomst daarna nabesproken.

Bekijk document

Handleiding CGT-J: cognitieve gedragstherapeutische behandeling van problematisch middelengebruik, gokken en gamen bij jongeren (2018)

BehandelingO.b.v. literatuurHandleidingGamenGokkenMiddelen algemeen

Dit boek (protocol) beschrijft de CGT-behandeling van jongeren in de leeftijd van 12 tot 23 jaar, waarbij het versterken van de zelfcontrole bij problematisch middelengebruik, gokken of gamen centraal staat…. [lees meer]

Dit boek (protocol) beschrijft de CGT-behandeling van jongeren in de leeftijd van 12 tot 23 jaar, waarbij het versterken van de zelfcontrole bij problematisch middelengebruik, gokken of gamen centraal staat. Daarbij is de aandacht voor het vergroten en vasthouden van motivatie voor verandering cruciaal. Om deze reden zijn onderdelen van motiverende gespreksvoering in het protocol opgenomen. Dit boek bevat veel extra informatie en materialen.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

Bekijk document

Factsheet Herstel en verslaving (2018)

OverigeO.b.v. literatuurFactsheetMiddelen algemeen

In deze factsheet staat beschreven wat binnen de verslavingszorg onder herstel wordt verstaan en hoe belangrijk herstelondersteunende zorg is bij het herstellen van een verslaving. Naast crisisopvang en een goede… [lees meer]

In deze factsheet staat beschreven wat binnen de verslavingszorg onder herstel wordt verstaan en hoe belangrijk herstelondersteunende zorg is bij het herstellen van een verslaving.

Naast crisisopvang en een goede behandeling is vooral de ondersteuning van iemand die begrijpt wat de persoon in kwestie doormaakt, hem accepteert en hoop biedt van cruciaal belang bij het herstel. Ook vaardigheden om met een dreigende terugval om te gaan, zelfzorgvaardigheden en sociale vaardigheden werden genoemd, evenals de moed om risico’s te nemen. En daarnaast bevredigend werk en bevredigende relaties, diversiteit in gewaardeerde rollen, financiële zekerheid, intimiteit en spiritualiteit. Dit vraagt een andere rol van hulpverleners dan voorheen. Verder beschrijft de factsheet het belang van de inzet van ervaringsdeskundigen.

Bekijk document

Factsheet ouderen en verslaving: handreiking bij het CGT-protocol voor middelengebruik en gokken (2018)

BehandelingO.b.v. richtlijnFactsheetProtocolGokkenMiddelen algemeen

Deze factsheet is een overzichtelijke samenvatting van het addendum bij de CGT specifiek over middelengebruik bij ouderen; met name het gebruik van alcohol wordt nader toegelicht. Het geeft een overzicht… [lees meer]

Deze factsheet is een overzichtelijke samenvatting van het addendum bij de CGT specifiek over middelengebruik bij ouderen; met name het gebruik van alcohol wordt nader toegelicht.

Het geeft een overzicht van handige tips voor hulpverleners hoe zij de CGT voor de doelgroep 55-plus kunnen aanpassen.

Verder wordt beschreven wat bij ouderen de belangrijke aandachtsgebieden zijn bij de behandeling: somatiek, cognitieve mogelijkheden en de (extra) psychische kwetsbaarheid.

Bekijk document

Addendum ouderen en verslaving: bij het CGT-protocol voor middelengebruik en gokken (2018)

BehandelingO.b.v. literatuurO.b.v. praktijkervaringenAddendumHandboekGokkenMiddelen algemeen

Dit addendum is een aanvulling op alle CGT Middelengebruik en Gokken voor volwassenen. Het geeft achtergrondinformatie over alcoholgebruik bij ouderen en bevat informatie en tips voor hulpverleners hoe zij de… [lees meer]

Dit addendum is een aanvulling op alle CGT Middelengebruik en Gokken voor volwassenen.

Het geeft achtergrondinformatie over alcoholgebruik bij ouderen en bevat informatie en tips voor hulpverleners hoe zij de CGT voor de doelgroep 55-plus kunnen aanpassen.

Verder wordt beschreven wat bij ouderen de belangrijke aandachtsgebieden zijn bij de behandeling: somatiek, cognitieve mogelijkheden en de (extra) psychische kwetsbaarheid.

Bekijk document

Opleidingen op het gebied van verslavingskunde in het mbo, hbo en wo (2018)

OverigeO.b.v. onderzoekOnderzoeksrapportAnder gedragMiddelen algemeen

Verslavingskunde heeft een duidelijke plek heeft verworven binnen het mbo, hbo en wo, laat dit onderzoeksrapport zien. Daarmee is duidelijk dat het onderwijs op het gebied van verslavingskunde sterk is… [lees meer]

Verslavingskunde heeft een duidelijke plek heeft verworven binnen het mbo, hbo en wo, laat dit onderzoeksrapport zien. Daarmee is duidelijk dat het onderwijs op het gebied van verslavingskunde sterk is verbeterd sinds het onderzoek hiernaar in 2006.

Bekijk document

Concurrente validiteit tussen de MATE-Q en de MATE-intake (2018)

OverigeO.b.v. onderzoekOnderzoeksrapportMiddelen algemeen

De MATE (Meten van Addicties voor Triage en Verslaving) meet cliëntkenmerken ten behoeve van triage naar zorgzwaarte en evaluatie van behandeling in de verslavingszorg. Eén van de veelgebruike versies is… [lees meer]

De MATE (Meten van Addicties voor Triage en Verslaving) meet cliëntkenmerken ten behoeve van triage naar zorgzwaarte en evaluatie van behandeling in de verslavingszorg. Eén van de veelgebruike versies is een zelf-invulversie (de MATE-Q). Dit rapport beschrijft een wetenschappelijk onderzoek naar de validatie van de MATE-Q met het MATE-interview. De resultaten geven inzicht in hoeverre de MATE-Q kan gelden als een alternatief voor- en aanvulling op het MATE interview. Het onderzoek is tevens gepubliceerd.

 

Bekijk document

(H)erkend en juist behandeld: handreiking voor implementatie en uitvoering van een LVB-vriendelijke intake in de verslavingszorg (2017)

BehandelingDiagnostiekO.b.v. literatuurO.b.v. praktijkervaringenHandboekLVBMiddelen algemeen

In deze handreiking is een cliëntvriendelijke intake en indicatiestelling voor (jong)volwassenen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) en verslavingsproblematiek beschreven. Een indicatiestelling die recht doet aan en aansluit bij de… [lees meer]

In deze handreiking is een cliëntvriendelijke intake en indicatiestelling voor (jong)volwassenen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) en verslavingsproblematiek beschreven. Een indicatiestelling die recht doet aan en aansluit bij de cliënt en tegelijkertijd efficiënt verloopt. Deze handreiking is vooral bedoeld voor intakers en (regie)behandelaren in de verslavingszorg en voor gedragswetenschappers in de verstandelijk-gehandicaptenzorg.

Bekijk document

Handleiding: Detoxificatie van psychoactieve middelen (2017)

BehandelingO.b.v. literatuurO.b.v. praktijkervaringenHandboekMiddelen algemeen

Deze Handleiding beschrijft hoe detoxificeren op verantwoorde wijze kan plaatsvinden. Deel 1 beschrijft de algemene taken per consult. Deel 2 geeft per psychoactieve stof aan wat er gedaan moet worden… [lees meer]

Deze Handleiding beschrijft hoe detoxificeren op verantwoorde wijze kan plaatsvinden. Deel 1 beschrijft de algemene taken per consult. Deel 2 geeft per psychoactieve stof aan wat er gedaan moet worden tijdens het indicatietraject, welke medische behandelingen ingezet kunnen worden en waar specifiek op gelet moet worden. Het gaat hierbij om: alcohol, opioïden, benzodiazepinen, gamma-hydroxybutyraat (GHB), stimulantia, cannabis, tabak en ketamine. Deel 3 beschrijft de vragenlijsten voor het monitoren van het detoxificatieproces, de ROM-D.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

Bekijk document

Factsheet richtlijn detoxificatie van psychoactieve middelen (2017)

BehandelingO.b.v. richtlijnFactsheetRichtlijnMiddelen algemeen

Deze factsheet beschrijft in het kort de detoxificatie van acht verschillende psychoactieve middelen en hoort bij de richtlijn en handleiding Detoxificatie. Na de keuze tot het wel of niet initiëren… [lees meer]

Deze factsheet beschrijft in het kort de detoxificatie van acht verschillende psychoactieve middelen en hoort bij de richtlijn en handleiding Detoxificatie.

Na de keuze tot het wel of niet initiëren van een detoxificatie volgt de indicatie voor ambulante versus intramurale detoxificatie.

De factsheet beschrijft ook de psychosociale interventies bij detoxificatie. Per psychoactief middel worden complicaties beschreven die zich voor kunnen doen tijdens de ontgifting. En worden medicamenteuze interventies en monitoring van onthoudingsverschijnselen beschreven.

Bekijk document

Van Kindsbeen af. Stand van zaken transgenerationele verslavingszorg (2017)

BehandelingPreventieO.b.v. onderzoekOnderzoeksrapportGokkenMiddelen algemeen

Transgenerationele verslaving (TGV) kan worden omschreven als de overdracht van verslaving van een ouder op het kind. Een ouder met verslavingsproblematiek vergroot de kans voor het kind om op latere… [lees meer]

Transgenerationele verslaving (TGV) kan worden omschreven als de overdracht van verslaving van een ouder op het kind. Een ouder met verslavingsproblematiek vergroot de kans voor het kind om op latere leeftijd ook verslavingsproblematiek of andere psychische problematiek te ontwikkelen. Dit rapport geeft op basis van literatuuronderzoek, verdiept met gesprekken met professionals, een overzicht  van het huidige aanbod aan TGV-interventies die als doel hebben de ontwikkeling van problematiek bij kinderen van ouders met verslavingsproblematiek tegen te gaan of te verminderen.

Uit de inventarisatie blijkt dat er niet veel interventies op effectiviteit zijn gemeten. Er kan alleen bij KOPP/KVO-groepen en interventies voor de gehele familie worden gesproken over effectiviteit. Ook blijkt dat in interventies het informeren, de mogelijkheid tot het stellen van vragen en lotgenotencontact erg belangrijk zijn. Evenals het verbeteren van het welbevinden van het kind, de relatie met de ouders en gerichte opvoedondersteuning.

Bekijk document

Van kindsbeen af. Overzicht en advies transgenerationele verslavingszorg (2017)

BehandelingPreventieO.b.v. onderzoekOnderzoeksrapportGokkenMiddelen algemeen

In dit totaalrapport wordt beschreven wat er beschikbaar is aan interventies op het gebied van de transgenerationele verslaving. Het beschrijft welke kennis de verslavingszorgsector beschikbaar heeft en wat er concreet… [lees meer]

In dit totaalrapport wordt beschreven wat er beschikbaar is aan interventies op het gebied van de transgenerationele verslaving. Het beschrijft welke kennis de verslavingszorgsector beschikbaar heeft en wat er concreet gebeuren moet om de krachten te bundelen van de experts binnen de transgenerationele verslavingszorg. Het rapport geeft een compleet overzicht van het huidige aanbod van transgenerationele verslavingszorg en bevat concrete aanbevelingen voor de verslavingszorgsector.

Bekijk document

Factsheet Stigma en verslaving (2017)

OverigeO.b.v. literatuurFactsheetMiddelen algemeen

In deze factsheet wordt beschreven wat stigma betekent en hoe mensen met een verslavingsprobleem stigma ervaren. Over verslaving bestaan nog veel misverstanden en vooroordelen in de samenleving. Vooroordelen zoals ‘verslaafd… [lees meer]

In deze factsheet wordt beschreven wat stigma betekent en hoe mensen met een verslavingsprobleem stigma ervaren.

Over verslaving bestaan nog veel misverstanden en vooroordelen in de samenleving. Vooroordelen zoals ‘verslaafd worden is je eigen schuld, ze doen het zichzelf aan, losers zijn het’ zorgen ervoor dat mensen met een verslaving vaak afgewezen, gemeden of buitengesloten worden. Wie een verslaving heeft, ervaart niet alleen de gevolgen van die verslaving zelf, maar ook van deze reacties. Dit proces noemen we stigmatisering.

Er worden adviezen beschreven hoe je in de communicatie de stigma’s rondom verslaving kunt beïnvloeden:

  1. Voorlichting heeft positief effect. Denk aan psycho-educatie zoals voorlichtingsbijeenkomsten en film- en discussiebijeenkomsten.
  2. Dialoog over verslaving, gevolgen voor de gezondheid en mogelijke vormen van herstel helpen om de beeldvorming te beïnvloeden. Zeker als ervaringsdeskundigen ingezet worden, dringt dat negatieve beelden terug.
  3. Publieksvoorlichting met de inzet van massamedia kan ook helpen.
Bekijk document

Richtlijn Detoxificatie van psychoactieve middelen. Verantwoord ambulant of intramuraal detoxificeren (2017)

BehandelingO.b.v. literatuurRichtlijnOpiaten

Deze richtlijn geeft aan hoe het proces van detoxificatie van verslavende middelen kan worden doorlopen en begeleid. Het accent van de interventies ligt op de biologische aspecten van de verslavingsproblemen,… [lees meer]

Deze richtlijn geeft aan hoe het proces van detoxificatie van verslavende middelen kan worden doorlopen en begeleid. Het accent van de interventies ligt op de biologische aspecten van de verslavingsproblemen, maar is er ook aandacht voor de psychosociale begeleiding. De richtlijn bevat een uitgebreide beschrijving van de medisch-farmacologische behandelingsmogelijkheden voor detoxificatie per psychoactieve stof. Een set van indicatiecriteria voor een meer geobjectiveerde bepaling voor de juiste behandelsetting vormt een leidraad voor de professionals die de behandeling geven.

Deze richtlijn is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

Bekijk document

Aanbeveling voor ketenzorg bij GHB-gerelateerde problemen (2016)

BehandelingO.b.v. praktijkervaringenRichtlijnGHB

De ketenzorg voor mensen met een GHB-verslaving is van groot belang bij de opvang van het toenemend aantal complexe GHB- (probleem)gebruikers en -verslaafden. In dit onderzoek wordt beschreven hoe een… [lees meer]

De ketenzorg voor mensen met een GHB-verslaving is van groot belang bij de opvang van het toenemend aantal complexe GHB- (probleem)gebruikers en -verslaafden. In dit onderzoek wordt beschreven hoe een betere afstemming tussen de verschillende partners die betrokken zijn bij de zorgketen rond GHB-problematiek, zoals verslavingszorginstellingen, politie, ziekenhuizen en gemeenten, plaats kan vinden.

Op basis van de resultaten zijn enkele aanbevelingen geformuleerd:

  1. Afspraken en verantwoordelijkheden in de regio worden vastgelegd waarna op meer regelmatige basis en via kortere lijnen contact wordt onderhouden tussen de ketenpartners;
  2. De verslavingszorg gaat de ketenzorg coördineren;
  3. De zorg wordt meer op één locatie aangeboden en wordt meer op de individuele GHB-gebruiker afgestemd;
  4. Nazorg in de vorm van o.a. informatieverstrekking, woonruimte en dagbesteding wordt in een vroeg stadium georganiseerd.
Bekijk document